Dlaczego tworzą się odciski między palcami? Do gabinetów podologicznych zgłaszają się pacjenci z różnymi problemami, w różnorodnym stopniu zaawansowania. Jednym z najczęściej spotykanych są jednak wszelkiego rodzaju odciski, stanowiące niezwykle powszechną dolegliwość. Odciski to problem pojawiający się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, w niemal każdym wieku. Co stoi za tak częstym ich występowaniem? 

Odciski – rodzaje

Odciski to nie jedna, a kilka odrębnych zmian skórnych, różniących się między sobą zarówno przyczyną powstawania, jak i kształtem czy strukturą. Ponadto różne rodzaje odcisków pojawiają się także w różnych miejscach na stopie lub dłoni. Biorąc pod uwagę ich kształt, kolor czy rozmiar, wszystkie nazywane odciskami zmiany skórne podzielić możemy na trzy osobne grupy. Są to nagniotki, czyli odciski z rdzeniem, modzele oraz kurzajki. Drugie z wymienionych to szczególny rodzaj zmian skórnych, powstający na skutek zakażenia wirusem HPV.

Niewielkie, białawe odciski mogą pojawiać się na całej powierzchni stóp i dłoni. Modzele natomiast to największe z trzech wymienionych rodzajów odcisków, które poza ich gabarytami charakteryzuje także miejsce występowania. Najczęściej pojawiają się one bowiem na spodzie stóp lub na piętach. Są miękkie i lekko żółte, rzadko bolesne, poza przypadkami szczególnie zaawansowanymi. Ostatnim rodzajem odcisków są nagniotki. Stosunkowo często występujące, mogą pojawiać się zarówno na palcach, jak i w przestrzeni pomiędzy nimi. Nagniotki to odciski niewielkich rozmiarów, twarde i pokryte warstwą suchego, zrogowaciałego naskórka. Ich obecność najczęściej wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami bólowymi. 

Odciski możemy podzielić także ze względu na stopień ich twardości oraz miejsce występowania. Tym sposobem wyróżnić można odciski twarde oraz miękkie, a także:

• podpaznokciowe (Clavus subungualis),
• w wale paznokciowym (Clavus sulcus),
• na opuszkach palców (Clavus appex),
• na palcach oraz pomiędzy nimi (Clavus mollis).

Odciski twarde to najczęściej zmiany, które pojawiają się na powierzchni palców u stóp. Posiadają rdzeń, który naciska na zakończenia nerwowe stopy, co skutkuje wyraźnie odczuwalnym bólem. Odciski miękkie to natomiast zmiany, które pojawiają się na spodzie stóp oraz pomiędzy palcami. Rzadziej wywołują tak intensywne odczucia bólowe, jednak ich obecność także może wiązać się z bólem przy poruszaniu się. 

Odciski między palcami – przyczyny powstawania

Przyczyn powstawania odcisków jest co najmniej kilka. Na ich pojawienie się narażony jest ogół społeczeństwa, w szczególności zaś zawodowi sportowcy i osoby trenujące regularnie i intensywnie, żołnierze, na co dzień noszący ciężkie, grube buty wojskowe, osoby z nadwagą oraz otyłe, a także posiadające wady postawy i wykonujące pracę stojącą. Ponadto na występowanie odcisków narażone są osoby posiadające skłonności genetyczne do ich pojawiania się oraz osoby przewlekle chore, przede wszystkim diabetycy. 

Do najczęściej wymienianych przyczyn, stojących za pojawieniem się odcisków, należą przede wszystkim nieodpowiednia, niewłaściwa higiena i pielęgnacja stóp oraz regularne noszenie zbyt małego czy za ciasnego obuwia. Ponadto odciski mogą pojawiać się także w miejscach narażonych na duży ucisk, nie tylko ze względu na za małe obuwie, ale również postępujące deformacje stóp, takie jak chociażby haluksy czy palce młotkowate. 

Przestrzenie pomiędzy palcami to miejsca, o których często zapominamy podczas codziennej higieny. Najczęstszym niedopatrzeniem z nimi związanym jest ich niedostateczne mycie, a także niedosuszanie. Mokre, a nawet jedynie wilgotne przestrzenie międzypalcowe w sposób szczególny narażone są na powstawanie odcisków. Pozostawione do samodzielnego wyschnięcia, a następnie otoczone skarpetką i pozostające przez kilka godzin w ciasnym bucie, nie mają szans na odpowiednie wyschnięcie, co może prowadzić do ich maceracji, a co za tym idzie pojawienia się odcisków, a nawet infekcji grzybiczej.

Za małe, zbyt ciasne buty powodują nadmierny ucisk na całą powierzchnię stopy, przede wszystkim zaś na palce. Pomiędzy tak ściśniętymi i zachodzącymi na siebie palcami brak jest potrzebnej przestrzeni, zapewniającej im między innymi odpowiednią cyrkulację powietrza. Wskutek tego palce mogą ocierać się o siebie, tym samym prowadząc do bolesnych otarć i podrażnień, na które odpowiedzią organizmu bywają tworzące się odciski. Ponadto zamknięte w ciasnym bucie stopy narażone są także na nadmierne pocenie się. Może prowadzić to do przemoczenia skóry stopy, a w rezultacie jej maceracji. Ta natomiast także bywa częstą przyczyną uruchomienia się mechanizmu obronnego skóry, a więc namnażania się jej komórek, co skutkuje pojawieniem się odcisku. 

Leczenie i profilaktyka

Odciski, modzele i kurzajki to problem stosunkowo powszechny, którego jednak nie należy w żadnym stopniu bagatelizować. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek zmian, mogących zwiastować rozwój odcisku, należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty, który zapobiegnie dalszemu jego postępowaniu. Także starsze, obecne już na powierzchni skóry stóp odciski warto usuwać z pomocą podologa. Stan nieleczonych odcisków będzie jedynie pogłębiał się i postępował, powiększając dyskomfort oraz dolegliwości bólowe przy każdym kolejnym kroku.